Czasami trwamy w relacjach, które nas wyniszczają. Nie dlatego, że tego chcemy – ale dlatego, że gdzieś po drodze nauczyliśmy się, że to „normalne”. Jednym z bolesnych przejawów współuzależnienia jest właśnie takie trwanie – w związku, w którym codziennością stają się głębokie koszty emocjonalne i psychiczne, wynikające z destrukcyjnych zachowań uzależnionego partnera.
Jeśli jesteś w relacji z osobą uzależnioną – czy to od substancji psychoaktywnych, czy od określonych zachowań – być może zaczynasz zauważać, że Twoje życie coraz bardziej przypomina emocjonalną kolejkę górską. Może czujesz, że coś jest nie tak, ale trudno Ci to nazwać. Zatrzymaj się na chwilę. Zadaj sobie kilka pytań:
- Czy Twoim codziennym towarzyszem jest chaos emocjonalny?
- Czy masz wrażenie, że tkwisz w huśtawce nastrojów, którą napędza nie Twoje zachowanie, lecz cudze?
- Czy ogarnia Cię poczucie zagubienia, bezradność wobec trudnych sytuacji?
- Czy Twoje samopoczucie zależy głównie od tego, w jakim stanie psychicznym jest Twój partner?
Być może próbujesz chronić bliską osobę – przed światem, przed konsekwencjami, czasem nawet przed samym sobą. Może ukrywasz jego problemy przed rodziną, znajomymi, współpracownikami. Może próbujesz kontrolować jego zachowania, mając nadzieję, że jakoś „dasz radę” opanować sytuację. A kiedy to nie działa – pojawia się niepokój, lęk, poczucie winy. Zaczynasz brać na siebie odpowiedzialność za to, co wcale nie powinno być Twoim ciężarem.
Czym jest współuzależnienie – i dlaczego tak trudno je zauważyć?
Współuzależnienie nie pojawia się znikąd. To mechanizm adaptacyjny, który rozwija się w relacjach, gdzie jedna osoba wnosi do związku chaos, a druga – coraz bardziej dostosowuje się do niego. Współuzależnienie może powstać tylko w określonych warunkach. Przede wszystkim musi istnieć związek między dwojgiem dorosłych ludzi. Związek ten nie musi być małżeństwem, ale muszą w nim istnieć w miarę trwałe więzi (nie tylko emocjonalne), które określają życie dwojga ludzi ze sobą. Może to być wspólne mieszkanie, dzieci, wspólne zależności finansowe i bytowe. Aby można było mówić o współuzależnieniu, jedna osoba w tym związku musi wprowadzać destrukcję do której druga osoba się dostosowuje. Jest to zatem relacja nierówna.
Osoba współuzależniona często przestaje dostrzegać siebie, zaczyna żyć dla niego. Jego potrzeby stają się priorytetem, a własne – odległym wspomnieniem.
Terapia współuzależnienia
Terapia współuzależnienia może być prowadzona indywidualnie lub w formie kameralnej grupy.
Wychodzenie ze współuzależnienia zaczyna się od uświadomienia sobie problemu i podjęcia kroków w kierunku zmiany. Terapia współuzależnienia zawsze zaczyna się od diagnozy, która zazwyczaj obejmuje około trzech spotkań. Ten etap umożliwia zrozumienie i zdefiniowanie własnych trudności. Diagnoza to punkt wyjścia do dalszej pracy i zmiany.
Co możesz zyskać?
- Nauczysz się rozpoznawać własne schematy współuzależnienia
- Zrozumiesz mechanizmy, które popychają Cię do „ratowania” innych kosztem siebie
- Zyskasz odwagę, by postawić granice – bez lęku i bez poczucia winy
- Odkryjesz, że Twoje potrzeby mają znaczenie
- Nauczysz się, czym różni się zdrowa więź od toksycznego przywiązania
- Zaczniesz budować życie oparte na poczuciu własnej wartości, a nie na cudzych oczekiwaniach
- Odzyskasz wewnętrzny spokój i poczucie sprawczości
Współuzależnienie to nie wyrok. To sygnał, że Twoje serce było zbyt długo w trybie ratunkowym. Terapia pozwala przełączyć ten tryb – z przetrwania na życie.