Kiedy traumatyczna więź ze sprawcą trzyma mocniej niż miłość…
Co to jest trauma bonding?
Trauma bonding (z ang. więź traumatyczna) to silna emocjonalna więź, która powstaje między ofiarą a osobą, która ją krzywdzi. Choć wydaje się paradoksalne, ofiara może czuć przywiązanie, lojalność, a nawet miłość wobec swojego oprawcy.
Tego rodzaju relacja opiera się na huśtawce emocjonalnej: od lęku, przez dramatyczne kłótnie, po momenty czułości, skruchy i „miłości”. To właśnie te fazy ulgi tworzą psychologiczną iluzję więzi. Trauma bonding – to powtarzający się cykl przemocy:
- faza napięcia,
- wybuch eksplozji,
- „miesiąc miodowy” – przeprosiny, czułość, obietnice, chwilowy spokój,
i… znowu napięcie.
Ten schemat powtarza się i z każdym razem więź staje się silniejsza – nie przez miłość, ale przez uzależnienie emocjonalne i lęk. Ten schemat powoduje dezorientację emocjonalną i uzależnienie psychiczne — przypomina to mechanizmy uzależnienia od substancji.
Jak rozpoznać trauma bonding?
- Czujesz się winny/a, gdy myślisz o odejściu.
- Bronisz tej osoby przed innymi, mimo że cię krzywdzi.
- Czekasz na „te dobre momenty”, choć są coraz rzadsze.
- Jesteś zmęczony/a emocjonalnie, ale boisz się zmiany.
- Czujesz, że bez tej osoby „nie dasz rady”.
To nie jest miłość. To uzależnienie emocjonalne.
Dlaczego tak trudno odejść?
Bo ta więź działa jak narkotyk. Twój mózg uczy się, że po każdym wybuchu będzie nagroda: skrucha, bliskość, czułość. To daje nadzieję. A nadzieja trzyma mocniej niż strach. Do tego dochodzą: wstyd, lęk przed samotnością, zależność finansowa, dzieci, presja społeczna. Trauma bonding skutecznie odbiera ofierze poczucie sprawczości i własnej wartości.
Jak się uwolnić?
- Zacznij od świadomości – rozpoznaj cykl, nazwij to, co się dzieje.
- Szukaj wsparcia – przyjaciele, terapeuta, grupy wsparcia.
- Przestań się obwiniać – to nie Twoja wina.
- Zadbaj o bezpieczeństwo – fizyczne i emocjonalne.
- Bądź cierpliwy/a wobec siebie – to proces.
Trauma bonding – podsumowanie
Trauma bonding to nie „słabość” i nie „głupia miłość”. To mechanizm psychologiczny, który może dotknąć każdego – niezależnie od płci, wieku, wykształcenia. Jeśli czujesz, że tkwisz w takim związku – nie jesteś sam/a.
Najważniejsze, to zacząć mówić. A potem – szukać pomocy.
Polecane źródła i bibliografia:
- Patrick J. Carnes – The Betrayal Bond: Breaking Free of Exploitive Relationships (to właśnie Carnes spopularyzował termin „trauma bonding”)
- Susan Forward – Toksyczni rodzice / Toksyczne związki (bardzo przystępne, konkretne przykłady relacji opartych na emocjonalnym uzależnieniu)
- Bessel van der Kolk – Strach ucieleśniony. Mózg, umysł i ciało w terapii traumy(wyjaśnia, jak trauma zapisuje się w ciele i psychice)
A
